近几年,腾冲市当地各族干部群众牢记总书记的殷殷嘱托,感恩奋进,以省级乡村振兴示范区建设为契机,大力发展乡村旅游产业,越来越多的佤族群众在家门口就吃上了旅游饭,司莫拉的幸福大道越走越宽广。请听报道:《幸福生活踏歌来》。
【出音响】“咚!咚!咚!”
响起清脆明亮的木鼓声,游客们在展示区排队体验敲打木鼓。
走进司莫拉佤族村,漫步在干净整洁的道路,穿行于富有佤族特色的古村落,处处绿树成荫,鸟语花香。村道旁名为“什么都好卖”的小卖铺里,老板赵家海正在招呼顾客,忙得不亦乐乎。2020年1月19日,习近平总书记到清水乡三家村司莫拉佤族村考察时指出,乡亲们脱贫只是迈向幸福生活的第一步,是新生活、新奋斗的起点,要在全面建成小康社会基础上,大力推进乡村振兴,让幸福的佤族村更加幸福。总书记的嘱托,给大家指明了前进的方向,司莫拉的群众正信心满满阔步向幸福美好的明天迈进。
赵家海家的危房老屋,已拆旧建新。高大砖木结构的房子,每格房间都规划设计了卫生间,在满足自家居住的同时,多余的房间则设计为民宿客房。
【出音响】赵家海:“我的小卖铺,已经开了十多年,之前一天毛收入只有两三百元。习总书记来以后(由于游客来的更多了),生意好的时候一天可以到上千元,在原来的基础上翻了好几陪。拆旧翻新之前的老房子,盖起了民宿,增加了收入。”
司莫拉佤语意为“幸福的地方”,隶属腾冲市清水乡三家村,是一个有着500多年历史的佤族聚居村寨,距腾冲市区15公里,现有农户73户301人,其中佤族253人。
村民们把房前屋后闲置的空地、菜地、厕所、猪鸡圈舍等土地流转出来,不仅激活了地块的新功能,改善了人居环境,更满足了佤族群众和游客休闲娱乐和精神文化需求。
【出音响】罗转娣:“我们流转了土地,划为幸福公园,现在小孩子们可以下来打打羽毛球,我们也可以坐下来休息,看看这些树、这些花花草草,心情也好。”
近几年来,通过政策拉动、项目撬动、群众主动,司莫拉大力推进基础设施建设,在原有基础上完成寨内环境整治,秘境观光区的打造,建成幸福树公园、幸福餐厅、幸福小巷和农特产品一条街,真正让游客来了,有玩的地方、吃的地方。农耕文化、观光农业体验项目稳步推进,洗手台、旅游公厕、景区导览系统等旅游设施提质,户厕改造、污水处理全面完成,寨容寨貌更美,旅游品质更优。
依托旅游资源,2020年6月3日,腾冲市清水乡司莫拉幸福佤乡旅游专业合作社挂牌成立,采取党支部+公司+合作社+农户的发展模式,将村里的全部农户吸纳为合作社社员,共同富裕、抱团取暖,组织群众发展乡村旅游。合作社通过盘活老茶园、司莫拉农特产品一条街和寨内商铺体制建设、研发农特产品等,积极拓展乡村旅游业态。
【出音响】清水乡人民政府副乡长、三家村党总支书记赵家清:“现在我们每家都已经吃上旅游饭,不用外出打工了。以前晴天一身灰、雨天一身泥,人背马驼的生产生活现状已经一去不复返。群众结合一些自身的实际情况,有的在家做起了小作坊,做些小吃;没有能力的,把土地流转出来,就在我们司莫拉景区里面打个工,扫个地,做个讲解员,我们每个农户都有一个量身定做的岗位。”
村民们在家就能吃上旅游饭,在家就能赚到钱,生活富裕,小日子过的红红火火,人人脸上洋溢着甜蜜幸福的笑容。2021年,合作社实现收入42万元,34名村民参加餐厅务工和景区保洁、讲解、秩序维护、电瓶车摆渡等稳定就业,14户农户在家建起了农家乐民宿,30户从事农特商品售卖。2021年,司莫拉佤族村农村常住居民人均可支配收入18860元,2022年上半年,农村常住居民人均可支配收入8960元。
司莫拉群众相信,牢记习近平总书记的嘱托,跟着共产党走,自强不息,苦干实干,新时代的幸福之歌一定会越唱越响亮。
【出音响】赵家清:“在下一步的工作中,我们一定会围绕总书记的殷殷嘱托,把司莫拉建设的更加美好,让幸福的佤族村更加幸福。谢谢党和领导,谢谢总书记的关心。”
景颇文
Ndai tsomra ning rai wa yang, Htenchung myu dai shara na amyu sha shagu ganbu shawa masha ni go dinghkung mu madu ahku ara nga matsun jo da ai ga atsom matsing ton, chyeju dum myit hte shakut shaja, mungdo atsang gahtong nhton shawum shaja ai kasi madun shara go maden la ai ginjang gaja ko jau rai, gahtong nhton buhkom galo shapro mu aja awa zinghka sharot hkrat wa nna, grau lo ai Wa amyu sha shawa masah ni go madu a nta chyihghka lam ko nan buhkom mu galo nna kan bau lu ma ai majo, Si-mola hta go grau hta grau ngui-pyo wa sai.
【Nsen pru】“Dung! Dung! Dung!
Na pyo ai bau nsen ngoi sai, buhkom manam ni pya madun shara hta bau dum chyam yu nga ma ai
Si-mola Wa amyu gahtong de shang wa nna, san seng ai lam mayan hkan hkom chyai, mi moi ko nna de ton ai Wa amyu sha laksan hkrangman madun lu ai gahtong hkan wam hkom yang,hpun ni tsit tsom, nampu nampan ni pu tsom, u numji ni ngoi garu nga ai. Gahtong lam makau ko na“hpa mung dut pyo ai” nga ai seng gaji ko, Lauban wa Jau Kya Hai rai mari masha ni hpe hkap tau nna, rai dut kyin nrau shajang nga ai. 2020 ning shata 1 nhtoi 19 ya hta, dinghkung mu madu Si Gyin Hpyin go Hkyinshui ginwang do Sankya ninghton Si-mola Wa amyu gahtong hta sa jep du sumru hkom ai shaloi madun shapro ai, buga na jinghku jingyu ni matsan lai galai kau ai go ngui-pyo ai nga pra nhtoi de lahkam mi sha no htot shang wa ai sha re, nga pra nnan, rot shakut na npot sha re majo, ramram sut su ngui pyo ai hpong shingra hkumtsup go maden la ai npot hta, gahtong nhton shawum shaja mu aja awa htu shamot hkrat wa nna, ngui-pyo ai Wa amyu gahtong grau ngui-pyo nga hku shakut ra ai nga ai. Dinghkung mu madu a matsun madun da ai ga go yong hpe shong lam de shakut na yong lam madun dan sai majo, Si-mola na shawa masha ni kamsham myit pringtsup let ngui-pyo ai nhtoi gaja de rot shakut shang hkrat wa nga ai.
Jau Kya Hai nta mi na apyak shalak re nta dingsa run kau nna, wut tong, hpun ngau hte nta gaba nnan gap la sai, gok shagu namdum pyi galo ton ai majo, ya madu mai rong ai sha n rai, jan ai gok ni go manam shang yup ai shara no galo ton nga ai.
【Nsen pru】 Jau Kya Hai: “ngai a seng gaji go 10 jan ning hpo sai rai yang, shong de lani mi gumhpro Yen 2, 3 tsa mai tam ai. Dinghkung mu madu Si Gyin Hpyin du ai hpang (du sa ai manam grai lo ai majo), hpaga gaja ai shaloi lani mi Yen hkying shadang du nna, shong de na hta htam gade she lo jat ai. Nta dingsa run kau nna nnan gap la ai hpang, manam shang yup shara galo la ai majo, shang gumhpro grau lo jat ai.”
Si-mola go Wa amyu ga rai nna “ngui-pyo ai buga” nga ai re, gahtong ndai go Htenchung myu Hkyinshui ginwang do Sankya ninghtong ko rai nna, gahtong de ton ai aten 500 jan ning du sai Wa amyu sha gahtong re, Htenchung myu myu mare hte deng 15 tsan ai, ya hkaimu htinggo 73, masha 301 nga ai rai yang, Wa amyu sha go 253 du nga ai.
Gahtong masha ni nta chyahpung shachya man nga ai shara, simai sun, namdum, wa long u long re lamu ga ni shap shapro rai, lamu ga ni hpe akyu nnan jashon hkrat wa nna, nga ginra ni shara la lu, Wa amyu sha shawa masha te buhkom manam ni hkring sa pyo chyai ai lam hte kunghpan hpaji ra gadon lam ni grau shatup ya lu nga ai.
【Nsen pru】Lo Jon Di:“Anhte lamu ga shap shapro rai, ngui-pyo ai nampan wang masat ton nga ai, ya ma ni u mun bolung ni sa mai gasup chyai, anhte mung sa mai dung chyai sai, hpun ndai ni, nampan ndai ni e yu yu rai, myit grai pyo ai.”Ndai tsomra ning rai wa yang, suya tara do shapro, mu yingam galo, shawa masha ni myit rot ai hku hkan lom rai, Si-mola gahtong ni npot nhpang hking rai aja awa jahkum satsup hkrat wa ma ai hte maren, shong de mare gahtong gata nga ginra tsi gram mu galo ngut ai npot hta, machyi shim ginra yu chyai mayan galo la nna, ngui-pyo hpun nampan wang, ngui-pyo shap seng, ngui-pyo nta lam mayan hte hkaimu laksan rung rai dut gat ya ni gap la ai majo, buhkom manam ni du yang, pyo chyai shara, sha chyai shara ni nga nga ai. Ya hkai hkai kunghpan hpaji, hkaimu magam yu chyai mu yingam ni grin ai hku htu shamot hkrat wa, ta shin shara, buhkom masha ni shang na namdum, numchying ginra hkang madun ginru ginsa re buhkom hking rai ni a tang madang sharot la hkrat wa, nta hkan na namdum sharai la, maza mat ai hka lajang kau re mu ni mung hkumtsup galo ngut sai rai nna, mare grau tsom wa, buhkom rung rai tang madang ni grau gaja sai.
Buhkom dadu sut rai ko kam nna, 2020 ning shata 6 pro 3 ya hta, Htenchung myu Hkyingshui ginwang do Si-mola ngui-pyo Wa ga buhkom laksan mu pong hpung hpo ton sai hte maren, pati lakung dap, hpaga dap, mu pong hpung, hkaimu htinggo ni jom pong ai ladat hku gahtong ting na hkaimu htinggo ma hkra hpe mu pong hpung hta shalom bang ton nna, rau sut su wa, shada madi shado rai, shawa masha ni hpe gahtong nhton buhkom mu woi zinghka sharot hkrat wa nga ai. Mu pong hpung hku nna shong de na hpalap yi,Si-mola hkaimu laksan galo shapro rung rai gat ya atsom galo la, mare gata hpaga seng zuphpo htung ni masat ton, hkaimu laksan galo shapro rai ni dup sumru rai nna, gahtong nhton buhkom magam mu shawum shaja la hkrat wa nga ai.
【Nsen pru】Hkyinshui ginwang do mungchying sha asuya ginwang do up tau, Sankya ninghton pati lakung dap mu madu Jau Kya Hkyin:“ya anhte nta shagu buhkom mu hte kam ban lu sai, shinggan de mu n sa atam galo ra sai, shong de lamu hpong yang numhpun dun, marang htu jang hkumpup pa, masha gun gumra hto re galo lu galo sha, nga lu nga pra lai ni ya shatong kau lu sai. Anhte shawa masha ni a mabyin masa lam ko jau nna, nkau mi go madu nta ko rung gaji hpo nna, malu masha rai ni galo, nkau mi go mu htam tsam marai n rong tim, lamu ga shap shapro jang, anhte a Si-mola numchying ginra ko mu sa shang galo ai, ga shadon dum ye, tsun htai mu galo ma ai, anhte go hkaimu htinggo shagu a masa ko yu nna mu htam masha masat ton ai.”
Mare masha ni buhkom mu hte kam bau lu rai, nta chyinghka lam ko nan gumhpro lu ta nna, nga pra lam hta grau sut su wa, htinggo shagu nga ngui nga pyo lu ai majo, yong yong go nga pyo ai sumsai myi man ni hkrai madun dan nga ma ai.2021 ning hta, mu pong hpung ni gumhpro Yen sen 4 mun 2 tam la lu ma ai, mare masha 34 ni shat seng hta mu galo, numchying ginra hkan sanseng mu, tsun htai dan ai mu, asat asa lam shingkop mu, dat lang modo hto sa mu re mu ni galo, hkaimu htinggo 14 ni go hkaimu masha pyo chyai shang yup shara ni hpo, htinggo 30 go hkaimu laksan hpaga rai ni dut rai ma ai. 2021 ning hta, Si-mola Wa amyu gahtong ko dingyang nga nga ai masha ni masha hkum hku hpra mai lang ai shang gumhpro go Yen 18860 du nga ai,2022 ning lahta shaning hta, gahtong nhkon hkan dingyang nga nga ai masha ni masha hkum hku hpra mai lang ai shang gumhpro mung Yen 8960 du sai.
Si-mola ga na shawa masha ni myit hta ning nga kamsham nga ma ai, dinghkung mu madu a matsun ga hkrak matsing ton rai, suthpom masa ni ko hkan nang nna, madu myit tsu rai rot shakut yang, prat lado nnan na ngui-pyo mahkon go grau hkon grau san pra wa na re nga ma ai.
【Gayau gaya nsen】“Ya na mu bungli hta, anhte go dinghkung mu madu ahku ara nga ai matsun madun da ai ga ko hkrak hkan nna, Si-mola hpe grau ngui-pyo hkra maden la nna, ngui-pyo ai Wa amyu gahtong hpe grau ngui-pyo shangun na re. Pati hte woion ningbo ni hpe chyeju dum ai, dinghkung mu madu a tsang lahku lam hpe grai chyeju dum ai。”
云南台记者 孔糯志